Coronavirüs (Covid-19) Salgını Kapsamında Kısa Çalışma Ödeneği
Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi, Türkiye’de de Coronavirüs (Covid-19) salgını olarak bilinen solunum yolu bulaşıcı hastalığı görülmeye başlamıştır. Küresel bir tehdit noktasına ulaşan salgının, 11 Mart 2020 tarihinde DSÖ tarafından “pandemi” (bölgeler ve gruplar üstü coğrafi salgın) olarak nitelendirildiği duyurulmuştur. Bu kapsamda, kamu otoritesi tarafından yeni kurallar ve tedbirler yürürlüğe konularak, Türkiye genelinde faaliyet gösteren birçok işyerinin faaliyetleri geçici ve belirsiz bir süre durdurulmuştur. Faaliyetlerine devamı konusunda herhangi bir kısıtlama getirilmeyen birçok işyeri bulunmakta olsa da, Coronavirüs salgınının beklenmedik ve hızlı ilerleyen etkisi nedeniyle ticari ve maddi ilişkilerde de aksaklıklar meydana gelmeye başlamıştır. Bu durum karşısında işlerinin devamlılığını sağlayamayan birçok işyeri kendi insiyatifi doğrultusunda çalışma sürelerini azaltma veya belirli bir süreliğine tamamen durdurma yolunu tercih etmek istemektedir. Ancak, bu halde işyerlerinden çalıştırılan işçilerin ücret ve prim ödemeleri hususuna ilişkin bazı sorunlar doğmaktadır. Bu halde, İş-Kur tarafından şartların mevcudiyetinin sağlanması halinde gelir desteği sağlayan Kısa Çalışma Ödeneği akla gelmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneği, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerin mevcut olması halinde işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak üçte bir oranından az olmamak kaydıyla azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetlerin tamamen/kısmen dört hafta süreden az olmamak kaydıyla durdurulması hallerinde, işyerinde çalışan işçilere İş-Kur tarafından üç ayı aşmamak üzere gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Bu uygulamanın sınırı üç ay olarak belirlenmekle birlikte, Cumhurbaşkanı kararıyla altı aya kadar uzatılabilmesi mümkündür. Kısa Çalışma Ödeneği kapsamında gelir desteği olarak, işçilere Kısa Çalışma Ödeneği ödenmekte ve işçilerin Genel Sağlık Sigortası primlerinin ödenmesi hizmeti sağlanmaktadır. İşçilere yapılacak Kısa Çalışma Ödeneği, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ı olup, bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarının aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemeyeceği de düzenlenmiştir.
Kısa Çalışma Ödeneği başvurusu genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerin mevcudiyeti iddiası olan İşveren tarafından İş-Kur’a yapılmaktadır. İşveren tarafından bahsi geçen başvuru sebeplerinin işyerine olan etkileri, zorlayıcı sebebin ne olduğu açıklamaları, açıklamalara ilişkin destekleyici bilgiler, işyerine ilişkin bilgi ve belgeler ile Kısa Çalışma Ödeneğinden yararlanacak olan işçilerin bilgilerini içeren ayrıntılı bir listenin başvuru esnasında İş-Kur’a ibraz edilmesi gerekmektedir. İşverenin başvurusuna müteakiben İş Müfettişleri tarafından uygunluk tespiti yapılmakta olup, inceleme sonucunda işyerinin başvuru konusu durumdan etkilendiği sonucuna varılması gerekmektedir. Ayrıca, salt işletmeden kaynaklanan maddi, yönetimsel ve sair benzer nedenler Kısa Çalışma Ödeneği verilmesine gerekçe oluşturmadığını belirtmek gerekmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneğine ilişkin İşveren tarafından başvuru şartları mevcut olduğu gibi, işçi bakımından da bazı şartların sağlanması gerekmektedir. İşveren nezdinde çalışan işçinin, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde kesintisiz olarak çalışmış olması ve son üç yıl içinde adına en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, başka bir anlatımla işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olmasıdır.
Kısa Çalışma Ödeneği başvurusu talebi, www.iskur.gov.tr uzantılı adreste yer alan Kısa Çalışma Talep Formu ve kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listenin doldurulması veya yazılı olarak doldurularak yapılabilmektedir. Başvuru sonucu İş-Kur tarafından işverene bildirilmektedir.
Kısa Çalışma Ödeneği başvurusunun kabul görmesi halinde, ödemeler çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ve PTT Bank aracılığı ile yapılmaktadır. Ayrıca, işçinin Kısa Çalışma Ödeneği aldığı süre İçin Genel Sağlık Sigortası Primleri ödenmekte ancak, Söz konusu kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmamaktadır.
Coronavirüs (Covid-19) salgını ülke genelinde etki göstermekte olması ve işyerleri bakımından zorlayıcı sebep teşkil etmekte olması sebebiyle, İş-Kur’a Kısa Çalışma Ödeneği başvurusunun zorlayıcı sebep kapsamında ve Coronavirüs (Covid-19) salgını gerekçesiyle yapılabilmesi mümkündür. Ancak, her somut olayın kendi koşulları çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiğini hatırlatmak isteriz. Mevcut sürecin yasal düzenlemelere uygun şekilde yönetilmesi adına hukuki destek almak istemeniz halinde iletişim bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.
Öz&Öz Hukuk Bürosu